नेपालमा रियल इस्टेट कानून र अवधारणाहरू

 नेपालमा रियल इस्टेट कानून र अवधारणाहरू ( Real estate law in Nepal )

            घर जग्गा लगानी एक आकर्षक योजना हो, तर यसमा विशेष गरी कानूनी प्रणालीमा विभिन्न कठिनाइहरूको सामना गर्नुपर्दछ ।   नेपालको मनमोहक दृश्य र बृहत् सांस्कृतिक इतिहासले देशको घरजग्गा बजारमा बढीभन्दा बढी लगानीकर्ताहरूलाई आकर्षित गरिरहेको छ। यद्यपि, नेपालमा घरजग्गा कारोबारलाई नियमन गर्ने कानुनको गहिरो जागरूकता सफल पार्न र समस्यामुक्त सम्पत्ति कारोबारको ग्यारेन्टी गर्न आवश्यक छ। लगानीकर्ताहरूलाई कानुनी जटिलताहरूबारे वार्ता गर्न र बुद्धिमानी निर्णयहरू गर्न आवश्यक जानकारी प्रदान गर्न, हामी यस ब्लगमा नेपालको रियल इस्टेट कानूनका मुख्य अवधारणाहरू हेर्ने छौ।   

• स्वामित्व प्रतिबन्ध र प्रकारहरू

         नेपालको रियल इस्टेट नियमहरू बुझ्नको लागि पहिलो चरण सम्पत्ति स्वामित्वका विभिन्न वर्गहरूसँग परिचित हुनु हो। त्यहाँ मुख्य रूपमा दुई वर्गहरू छन्: फ्रीहोल्ड र लीजहोल्ड  । फ्रीहोल्ड स्वामित्वले मालिकलाई सम्पत्तिमा पूर्ण अधिकार प्रदान गर्दछ, जसमा यसलाई हस्तान्तरण गर्ने, बेच्ने वा भाडामा लिने अधिकार समावेश छ। अर्कोतर्फ, लीजहोल्ड स्वामित्वमा, सरकारी वा निजी जग्गा मालिकहरूबाट निश्चित अवधिको लागि जग्गा भाडामा लिनु समावेश छ। कुनै पनि लगानी निर्णय गर्नु अघि, यी सीमितताहरू बारे जानकारी हुनु आवश्यक छ।

• सम्पत्ति सिलिङ्ग ऐन:

         नेपालको रियल इस्टेट बजारमा एउटा अत्यावश्यक कारक भूमि सिलिङ्ग ऐन हो। यसले एक व्यक्ति वा परिवारको स्वामित्वमा हुन सक्ने जमिनको कुल परिमाणलाई सीमित गर्दछ। भूमि सम्बन्धी असमानतालाई सम्बोधन गर्ने र भूमि स्रोतको न्यायोचित बाँडफाँड सुनिश्चित गर्नु यस कानुनका मुख्य लक्ष्यहरू हुन्। कुनै पनि सम्भावित कानुनी समस्याहरू रोक्नको लागि जग्गा वा अन्य सम्पत्ति किन्नु अघि विक्रेताले अनुमति दिइएको जग्गा सीमा नाघेको छ कि छैन भनेर लगानीकर्ताहरूले जाँच गर्नुपर्छ। भूमि (आठौं संशोधन) ऐन–२०२० अनुसार तराई क्षेत्रमा १० बिघा, काठमाडौं उपत्यकामा २५ रोपनी र पहाडी क्षेत्रमा ७० रोपनीसम्म जग्गा हुन सक्ने व्यवस्था छ ।

• अनुसन्धान

         कुनै पनि घर जग्गा सम्झौतामा, उचित अनुसन्धान एक आधारभूत चरण हो। यस प्रक्रियामा भूमिमा कुनै पनि धितो वा अन्य वित्तीय दायित्वहरूको स्वामित्व, सीमाना, र अस्तित्व पुष्टि गर्ने समावेश छ कि छैन भनी तपाईंले आफ्नो तर्फबाट उचित मुल्याªकन  गर्न जानकार वकिल वा सम्मानित रियल इस्टेट फर्ममा सम्पर्क गरेर सम्पत्तिको कानूनी स्थिति पारदर्शी र कुनै पनि विवाद वा मुद्दाहरूबाट मुक्त छ भनी ग्यारेन्टी गर्न सक्नुहुन्छ।

• कागजात र दर्ता

         नेपालमा, सम्पत्तिको कारोबार दर्ता गर्दा यसको वैधानिकता र अधिकार सुनिश्चित गर्न आवश्यक छ। दर्ता प्रक्रियामा खरिदकर्ता र विक्रेता दुवै ,साक्षी र वकिलहरूको उपस्थिति आवश्यक छ। दर्ता प्रक्रियाले कानुनी रूपमा स्वामित्व प्रमाणित गरेर खरिदकर्ताको अधिकार र लगानीको भविष्यको सुरक्षा गर्दछ।

• कर

         कुनै पनि अप्रत्याशित वित्तीय जटिलता रोक्नको लागि, नेपालमा घरजग्गा कारोबारको कर प्रभावहरू बुझ्न आवश्यक छ। घरजग्गा कारोबारमा दर्ता कर, स्ट्याम्प ड्युटी, पुँजीगत लाभ कर, सम्पत्ति करलगायतका धेरै करहरू लगाइन्छ। नेपालको नगरपालिका क्षेत्रहरूमा, खरिदकर्ता र बिक्रेता प्रत्येकले दर्ता प्रमाणपत्रका लागि जग्गाको रिपोर्ट गरिएको मूल्यको क्रमशः ५% र ७% तिर्नुपर्छ भने ग्रामीण क्षेत्रहरूमा घोषित मूल्यको ७% खरिदकर्ताहरूले तिर्नुपर्छ ।

• विदेशी लगानी नियम

      नेपालको रियल इस्टेट लगानी कानूनको बारेमा अन्तर्राष्ट्रिय

  लगानीकर्ताहरूलाई जानकारी गराउनु महत्त्वपूर्ण छ। विदेशीहरूलाई जमिनको स्वामित्वमा अनुमति छैन, तथापि, उनीहरूलाई निश्चित परिस्थितिहरूमा फ्ल्याट र घरहरू किन्न अनुमति दिइएको छ। गैर-आवासीय विदेशीहरूलाई आवासीय सम्पत्तिको स्वामित्व लिन अनुमति दिइएको छ, उनीहरूले यसलाई अर्को गैर-आवासीय विदेशीलाई बेच्न भने सक्दैनन्। विदेशी लगानीकर्ताहरूले यी नियमहरू बारे सचेत भएर कानूनको पालना गर्दै बुद्धिमानी लगानी छनौट गर्न सक्छन्।

          यस जादुई देशमा लाभदायक लगानी गर्न आशा गर्ने कुनै पनि लगानीकर्ताको लागि, नेपालमा घर जग्गा कारोबारको कानुन र नियमहरू बुझ्न महत्त्वपूर्ण छ। सम्पत्तिको स्वामित्वका विभिन्न रूपहरू बुझ्दै, विदेशी स्वामित्वमा सीमितता, भूमि सिलिङ्ग ऐन, दर्ता कर, र विदेशी लगानी कानूनहरू सबै आवश्यक मुद्दाहरू हुन् जसलाई ध्यानपूर्वक विचार गर्न आवश्यक छ।

          कुनै पनि घर जग्गा सम्झौतामा संलग्न हुनु अघि, कानुनी ढाँचा र स्थानीय नियमहरूसँग परिचित योग्य वकिलहरू र घर जग्गा विशेषज्ञहरूबाट व्यवसायिक सल्लाह खोज्न आवश्यक छ . नेपालमा आफ्नो घरजग्गा लगानी लाभदायक मात्र नभई नैतिक र कानुनी रुपमा  पनि ठिक छ भनी सुनिश्चित गरी सहि जानकारी र निर्देशनका साथ कानुनमा ढुक्क भएर घर जग्गाको काम गर्न चाहनुहुन्छ भने पुर्वेली रियल स्टेटमा सम्पर्क  गर्नुहोस्  ।  

हाम्रोबारे:

पुर्वेली रियल इस्टेट दमक-०५, झापामा अवस्थित  दर्ता भएको रियल इस्टेट कम्पनी हो जुन व्यावसायिक घर जग्गा सेवाहरू विकास गर्न स्थापना गरिएको हो। 2022 ईस्वी (2078) देखि, पुर्बेली रियल इस्टेटले तपाईंको जग्गा/घर/अपार्टमेन्ट बेच्न/किन्न/भाडामा दिन गुणस्तरीय सेवाहरू प्रदान गर्दै आएको छ। हाम्रो बारेमा थप जान्नको लागि हामीसँग यहाँ जडान गर्नुहोस्:

Facebook: पूर्वेली Real Estate
Whatsapp: whatsapp
email: [email protected]
phone: 023-580777, +9779702011339